a) Durak ve soluğun mutlaka gerekli olduğu durumlar:
Her paragraf arasında, bölüm başlarında sonlarında, bölümler arasında.
Tırnak içinde yazılan başkasına ait olan sözlerden önce ve sonra
Örnek: “Bana geldi, —- “kendimi çalışmaya adadım.”—- dedi.
Herhangi bir sorudan sonra veya cevaptan sonra
Örnek: Niçin daha çok çalışmayalım?—- İstersek bunu başarabileceğimizi biliyoruz. Örnek: Çocuk zeki miydi dersiniz?—- Evet çocuk zekiydi.—-Bunu biliyoruz.
b)Durak ve soluğun şart olmadığı ancak mümkün olduğu durumlar:
Çok kısa olmayan cümlelerin noktalarında: İnsanlar heyecanla koşuşturuyorlardı.– Bir yardımcı arıyorlardı.
ve işaretlerinden sonra
Örnek: İki tür tembellik vardır:– Bedensel tembellik ve zihinsel tembellik.
Örnek: Orada hayvanları görüyordum;– kuşlar uçuyordu, tavşanlar zıplıyordu, çekirgeler ötüyordu.
İki kısa cümle “ve” ile bağlanırsa “ve” den önce.
Örnek: Bütün gücüyle direnerek ayağa kalkmaya çalıştı –ve sonunda ayağa kalkıp yürümeyi başardı.
Cümle başında geçen bütün yön kelimelerinden sonra ”esasen, evvela, bana göre, o halde, çünkü dolaysıyla, birinci olarak…” Aslında, –ben de böyle güzel tablolar çizebilirdim. O halde,– neden üzerinize düşeni yapmıyorsunuz?
c)Aşağıdaki durumlarda sadece durak noktalaması yapılmalıdır. Soluk alınmaz.
Cümle uzunsa özneden sonra
Örnek: Okulumuz–güneşli günlerde üzerinde yürümekten zevk duyacağınız geniş bir yolun öteki ucunda bulunuyor.
Tekrarlanan şeylerin ilkinden önce
Örnek: Yıldızların– Ay´ ın, Güneş´in hep aynı mesajı verdiğini görüyorum.
Zıtlıkları ayırmak için
Örnek: Okuduğu roman değil– hikaye kitabı.